@misc{Աբրահամյան_Լևոն_Թամանյանի,
 author={Աբրահամյան, Լևոն},
 howpublished={online},
 publisher={ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ},
 abstract={Թամանյանի Ժողտան՝ ապագա Օպերայի և բալետի թատրոնի շինության օրինակով հոդվածում ցույց են տրվում ճարտարապետի պատկերացումները տարածքի և դրա պատմամշակութային արմատների միստիկ աղերսների մասին: Թամանյանի Ժողտունը, ինչպես և իր ընդդիմախոսների՝ երիտասարդ պրոլետար ճարտարապետների կոնստրուկտիվիստական պատկերացումները դիտարկվում են Վլադիմիր Պապեռնիի առաջարկած «Մշակույթ Մեկ» և «Մշակույթ Երկու» մոդելների շրջանակում: Բացահայտվում է Թամանյանի ստեղծած յուրահատուկ «Մշակույթ Երկուս »-ը, որը միավորում է կլասիցիզմը և միջնադարյան հայկական ճարտարապետությունը: Ցույց է տրվում նաև Թամանյանի երևակայած տաճարի բազմաշերտ առասպելաբանական և արխետիպային համատեքստը: На примере Нардома (Народного дома) Таманяна, в будущем Театра оперы и балета, обсуждаются представления архитектора о мистической связи места с его историко-культурными корнями. Таманян был убежден, что там, где он намеревался построить Нардом, две тысячи лет назад «действовал» языческий храм песни. Его целью было построить советский храм песни и танца (оперы и балета), созвучный с предполагаемым языческим прототипом, точно на том же месте. Причем он представлял свой Нардом как сплав средневекового армянского храма Звартноц и древнеримского Колизея. Нардом должен был состоять из двух частей – зимней (закрытой) и летней (открытой), которые должны были иметь общую сцену и разделяться или соединяться перегородкой – поднимающимся и опускающимся железным занавесом. Оппоненты Таманяна, молодые пролетарские архитекторы, считали Нардом анахронизмом, не отвечающим современным требованиям пролетариата. Нардом Таманяна, как и конструктивистские представления его оппонентов обсуждаются в рамках моделей «Культура Один» и «Культура Два», предложенных Владимиром Паперным. В отличие от отрицавшей прошлое постреволюционной «Культуры Один», «Культуре Два», сменившей ее в начале 1930-х, была свойственна именно оглядка на прошлое в поисках имперских образцов. В статье выявляется своеобразная «Культура Два», созданная Таманяном, которая соединяла классицизм со средневековой армянской церковной архитектурой. Обсуждается также многослойный мифологический и архетипический контекст воображаемого Таманяном храма. Using the case of Tamanyan’s People’s House, the future Theater of Opera and Ballet, the article presents the architect’s perception of a mystic link between a place and its historical and cultural roots. Tamanyan was convinced that at the spot where he planned to build his People’s House, a pagan temple of song was located. He aimed at constructing a Soviet temple of song and dance (opera and ballet) which would correlate with the supposed pagan prototype and would be built at the very same spot. The People’s House he envisioned as a combination of the Armenian medieval temple Zvartnots and the Roman Coliseum. The People’s House was planned to consist of two sections, the winter (closed) and summer (open) ones, which would have a common stage and would be separated or united by a partition – the rising and dropping iron curtain. Tamanyan’s opponents – the Young Proletarian Architects, considered his People’s House an anachronism which did not face the current demands of the proletariat. Tamanyan’s People’s House, as well as the constructivist concepts of his opponents are discussed in the frames of the Culture One and Culture Two models proposed by Vladimir Papernyi. In contrast to the post-revolutionary Culture One which denied the past, the Culture Two that replaced it in the beginning of the 1930s, was characteristic for its looking back into the past for imperial patterns. In the article, the specific Culture Two is discussed created by Tamanyan. It combined classicism with the medieval Armenian church architecture. The article discusses also the multilayer mythological and archetypal context of the temple imagined by Tamanyan.},
 title={Թամանյանի ժողտունը.առասպելաբանություն, գաղափարախոսություն, ճարտարապետություն},
 type={Հոդված},
 keywords={Միջգիտակարգային հետազոտություններ},
}