@misc{Саакян_Рубен_Первый,
 author={Саакян, Рубен},
 address={Երևան},
 howpublished={online},
 publisher={ՀՀ ԳԱԱ},
 abstract={1920 թ. սեպտեմբերի 1-7-ին Բաքվում հրավիրվում է Արևելքի ժողվուրդների 1-ին համագումարը, որի նախաձեռնողը Կոմունիստական ինտերնացիոնալն էր, իսկ իրականում՝ Խորհրդային Ռուսաստանը: Համագումարը նպատակ ուներ սոցիալիստական հեղափոխությունն արտահանել Արևելքի երկրներ, համախմբել հակաիմպերիալիստական ուժերը և պայքար սկսել Մեծ Բրիտանիայի դեմ՝ գաղափարապես նախապատրաստելով Հայաստանի Հանրապետության խորհրդայնացումը: Իր նպատակին հասնելու համար բոլշևիկյան ղեկավարությունը չէր խորշում որևէ միջոցից: Պատգամավորների թվում քիչ չէին ոչ միայն արկածախնդիր անձնինք, այլև պատերազմական հանցագործներ: Կոմինտերնի ղեկավարությունն իր ծրագրերում մեծ տեղ էր հատկացրել Թուրքիայում ազգայնական շարժումը գլխավորող Մ. Քեմալին և նախկին երիտթուրքական կառավարության անդամների, ինչպես, օրինակ, նախկին ռազմական նախարար Էնվեր փաշային, որին նույնպես հրավիրել էին Բաքու: Պատգամավորների ելույթներում, ի թիվս այլ երկրների, հաճախ հիշատակվում էր Հայաստանը՝ որպես արևմտյան գաղութարար երկրների հավատարիմ դաշնակից: Արդեն 1920 թ. սեպտեմբերի 17-ին «Արևելքի ժողովուրդների քարոզչության և գործողության խորհրդի նախագահությունը» հանդես եկավ հատուկ հայտարարությամբ՝ թուրքական և ռուսական զորքերին կոչ անելով հարձակվել ՀՀ-ի վրա, քանի դեռ անգլո-պարսկա-հայկական զորքերը չեն հարձակվել Թուրքիայի վրա: Դրանից մի շաբաթ անց թուրքական զորքը արշավեց Հայաստանի վրա, իսկ նոյեմբերի 29-ին Հայաստանի ռազմահեղափոխական կոմիտեն ռուսական զորքի ուղեկցությամբ մտավ Հաաստան, և դեկտեմբերի 2-ին հանրապետությունը հռչակվեց խորհրդային: 1–7 сентября 1920 г. в Баку состоялся 1-й съезд народов Востока, инициатором созыва которого был Коминтерн, а на самом деле – Советская Россия. Съезд имел целью экспортировать социалистическую революцию в страны Востока, сплотить антиимпериалистические силы, начать борьбу с Британией и идеологически подготовить советизацию Республики Армения. Для достижения своих целей большевики прибегали ко всем возможным средствам. Руководство Коминтерна в своих планах особую роль отводило лидеру турецкого националистического движения М. Кемалю и членам бывшего младотурецкого правительства – Энвер-паше, который также был приглашен в Баку. В выступлениях делегатов, в числе других стран, часто упоминалась Армения в качестве верной союзницы колониальных западных стран. Уже 17-го сентября 1920 г. «Президиум Совета пропаганды и действия народов Востока» выступил с заявлением, призывающим турецкие и российские войска напасть на Армению, пока англо-персидско-армянские войска не совершили нападение на Турцию. Спустя неделю турецкие войска вторглись в Армению, а 29-го ноября военно-революционный комитет Армении, вместе с русскими войсками, вторгся в Армению, и 2-го декабря в Армении была провозглашена советская власть. The first Congress of the Peoples of the East was held on September 1-7 1920 in Baku, initiated by the Comintern, but in fact − by Soviet Russia. The Congress aimed at exporting the socialist revolution to the countries of the East, rallying antiimperialist forces, beginning to struggle against Britain and prepar-ing the ideological ground for the sovietization of the Republic of Armenia. The Bolsheviks spared no expense in achieving their aims. The Comintern headquar-ters attached great importance to the leader of the Turkish nationalist movement M. Kemal, the members of the former Young Turk government and Enver Pasha, who was likewise invited to Baku. In the speeches by delegates, among other countries, Armenia was mentioned as a true ally of the Western colonial states. Already on September 17, 1920 "The Presidium of the Council for Propaganda and Action of the Peoples of the East" made a statement calling upon the Turkish and Rus-sian troops for attacking Armenia, before the English-Persian-Armenian armies attack Turkey. In a week, the Turkish troops invaded Armenia, and on November 29, the Military-Revolutionary Committee of Armenia jointly with the Russian troops entered Armenia which was declared a Soviet Republic on December 2.},
 type={Հոդված},
 title={Первый съезд народов Востока (стенографический отчёт: Армения и Армянский вопрос)},
 keywords={История, Политология},
}